106 / 180
el sanatları
El sanatları bir milletin yüzyıllar boyu süregelen yaşamı boyunca oluşan ve kuşaktan
kuşağa aktarılan en önemli kültür varlıklarıdır. 15. 16. 17. yüzyıllarda siyasi bir merkez
olma durumunun yanı sıra Osmanlı İmparatorluğunun sanat merkezi olma unvanına
da sahip olan Edirne, Türk sanat tarihine önemli örnekler kazandırmıştır. Edirne bu ilk
şaşalı devrinde Türk sanatının en büyük temsilcileri arasına girmiş ve tahtını uzun süre
korumuştur. Edirne’nin coğrafi yapısı gereği bir geçit yeri olması, şehrin sosyal yapısına
olduğu kadar sanat hareketlerine de tesir etmiştir. Fakat Edirne, bu etkileşimi kendi
süzgecinden geçirip geçmişiyle harmanlayarak değişimden yeni bir üslubun doğması-
na ve bu üslubun da kullanıldığı her yerde Edirne’nin ismiyle anılmasında rol oynamış-
tır. Türk rokokosu ya da Edirnekari olarak bilinen bu sanat tekniğine Edirneli ustalar
muazzam bir şekilde uyum sağlayıp bu sanat akımını şaha kaldırmışlardır. Osmanlıların
15. yüzyıldan itibaren kullandığı bu teknik Edirne’den sonra İstanbul, Bursa, Diyarbakır,
Erzurum gibi Anadolu kentlerine yayılmış olduğu için bu adla anılmıştır.
UYGULAMA ALANI ÇOK GENİŞ
Edirnekari ya da diğer adıyla Edirne İşi Bezeme,
çeşitli malzemeler üzerine boya ile yapılan süsle-
me işinin, Edirne’ye özgü bir yöntem ve teknikle
gerçekleştirilmesine verilen addır. Edirnekari
ahşap, karton ve deri gibi malzeme üzerine boya
ve cila ile yapılan motif ve kompozisyonlar halinde
uygulanır. Özellikle ahşapta görülen Edirnekâri
üslubu, uygulama alanı olarak oldukça geniş bir
yelpazeye sahiptir. Süslemede natüralist çiçek,
yaprak, meyve motifleri kullanılır. Yeşil, açık mavi,
kahverengi, kırmızı ve açık sarı zemin üzerine
işlenen çiçekler tek tek olabilecekleri gibi bir vazo
içinde ya da ortadan kurdeleyle bağlı bir buket
104
Türk sanat tarihine önemli örnekler kazan-
dıran Edirne bugün hala yaşayan ve mobil-
yalarda kullanılan süsleme işi Edirnekari ya
da diğer adıyla Edirne İşi Bezeme sanatıyla
evlerimizi güzelleştirmeye devam ediyor.
Osmanlı’da 15. yüzyılda Edirne’de uygu-
lanmaya başlayan ve bugün günümüzde
evlerimizde çeyiz sandıklarından kıyafet
dolaplarına, çalışma masalarından takı ve
para kutularına kadar günlük yaşantımızda
kullandığımız mobilyalarımızda ev deko-
rasyonumuza renk katan Türk rokokosu
ya da Edirnekari olarak bilinen bu sanat
tekniğini birlikte tanıyalım.
Adını Doğduğu Şehirden Alan ve
Bugün Hala Ev Dekorlarında Yer Alan Sanat:
Edirnekâri