95 / 212
dekorasyon
93
Yalı mermer zemin üzerine iki kat olarak inşa edilmiştir. Denizden geri çeki-
lerek rıhtım üzerine inşa edilmesi, binanın dış mimarisi ve hacmi, çıkmaların
(cumbalar) bulunmaması, neoklasik (ampir) üslubunda cephe ve pencereler
yalının inşa edildiği dönemin mimari yenilikleridir. Yalının güneyi selamlık,
kuzeyi harem olarak düzenlenmiş, bu iki bölüm aynı çatı altında planlanmış-
tır. Rıhtımında harem ve selamlığa açılan kapılar bulunmaktadır. Selamlık
bahçesine açılan kapının önündeki iki aslan heykeli yüzünden yalı “Aslanlı Yalı”
olarak da anılmaktadır. Aslan heykelleri hakkında Yeniköylü Nubar Horanyan
şu bilgiyi verir: “Sait Halim Paşa kılıç kuşanınca hediye olarak İtalya’dan ilk
dişi aslan heykeli geldi. Paşa’nın ikinci kuşağında ise diğer erkek aslan heykeli
Almanya’dan hediye olarak gönderildi.” (Prof. Feridun Akozan, Sait Halim Paşa
Yalısı)
Yalı deniz kıyısında büyük bir bahçe içinde inşa edilmişti. Bahçenin kuzey ucun-
da, üç yönden denize girilebilen bir deniz hamamı vardı. Selamlık bahçesinde
de bir kayıkhane bulunuyordu. Yolun üst kısmında yer alan yalıya ait koruya,
yalının üst katından, altından yol geçen kafesli koru bağlantısı ile bağlanıyordu.
Bu köprüler 1958’de cadde genişletilirken diğer istimlakler gibi yıktırıldı.
Yapı, geleneksel Boğaz yalısı tipinde, orta sofa çevresinde sıralanmış
odalardan meydana gelmiştir. Sait Halim Paşa’nın yaptırdığı onarım-
lardan sonra orta sofa bir merdiven holüne dönüştürülmüştür. Yalının
iç dekorasyonunda eklektik üslup açıkça görülmektedir. Zengin altın
yaldızlı bezemeler içerisinde alçı kaplamalar, kabartmalar, sedef bağa
ağaç işçiliği, bitkisel geometrik şekiller, yazı ve resimler bir bütünlük
içerisinde bir arada kullanılmıştır. Osmanlı, Mısır ve XVI. Louis üslubu
mobilyalar, Murano avizeleri de onları tamamlamıştır. Ayrıca kaynak-
larda, Alexandere, Berrchere, Clément, Crapalet, Dalpy, Henery, Leray,
Roullet, Valery gibi ünlü ressamların eserlerinin yanı sıra Mahmut Cela-
leddin, Kazasker Mustafa İzzet Efendi, Hafız Osman’ın yazıları, Kütahya
çinileri, bronz heykeller ve çeşitli Osmanlı-İran halılarının da, bu yalıda
bulunduğu belirtilmiştir.
Toplamda 2595 metrekarelik bir alan üzerinde
konumlanan Sait Halim Paşa Yalısı 19. Yüzyıl
Osmanlı mimarisinin görkemli atmosferiyle
büyüleyici Boğaz manzarasını bir araya
getiriyor. Sait Halşm Paşa Yalısı günümüzde ise
konferanstan düğüne, her türlü organizasyon
için eşi bulunmaz bir mekan özelliği taşıyor.